Een prachtig boek dat het waargebeurde verhaal beschrijft van een meisje dat opgegroeid is met een moeder met psychische problemen. In de onderstaande afbeelding ziet u de cover van het boek met daarop de foto van de hoofdpersoon, Danielle Koch, die is nu 38 jaar oud.
Vandaag wil ik het graag hebben over een Nederlands boek, “Mama, kijk eens” dat geschreven is door Urjan Claassen en uitgegeven is door Quilify. Dit boek heeft me bijzonder diep geraakt. ‘Mama, kijk eens!’ is het waargebeurde verhaal van een jonge vrouw, Danielle Koch, die het ergste wat een kind kan overkomen mee heeft moeten maken: opgroeien met een geestelijk zieke moeder. Misschien is haar verhaal zelfs nog wel erger. De psychische problemen van haar moeder waren ‘net niet ernstig genoeg’. Op de eerste plaats om haar moeder te laten opnemen in een psychiatrisch ziekenhuis (in Nederland bestaan psychiatrische ziekenhuizen nog steeds. Dit in tegenstelling tot Italië waar, na goedkeuring van de wet Basaglia, deze zijn gesloten). Op de tweede plaats om Danielle en haar zusje uit huis te plaatsen en zo een veilige leefomgeving voor hen te creëren. Helaas ondervinden kinderen met depressieve ouders nog steeds deze vreselijke situatie. Halverwege het boek benadrukt Danielle dat het veel moeilijker is om te leven met een persoon die voortdurend stemmingswisselingen heeft dan te leven met iemand die altijd in een slecht humeur heeft”.
Urjan Claassen, schrijver van de ontroerende biografie “Mama, kijk eens!”, samen op de foto met zijn vriendin (en hoofdpersoon) Danielle Koch.
Het verhaal van Danielle en haar zus Simone is zonder twijfel erg belangrijk om gekend te worden. Het is een indrukwekkende getuigenis van twee kinderen die ons allen verplicht om alert te zijn en snel in te grijpen als kinderen slachtoffer worden van fysieke en psychische mishandeling. Kinderen zijn immers onschuldig en hebben het recht om veilig op te groeien in een gelukkig en liefdevol gezin. “Mama, kijk eens!”, is een lange en wanhopige noodkreet en duurt 369 bladzijdes lang. De titel verwijst hierbij naar het intrinsieke verlangen van Danielle om door haar moeder gehoord te worden. ‘Mama, kijk naar mij! Mam, ik ben er! Ik heb je nodig. Negeer niet me, doe me geen pijn! Mama, laat ons opgroeien als normale kinderen!’
De schoonheid van dit literaire werk is ook te vinden in de vorm waarin het door de auteur, Urjan Claassen, is opgezet en geschreven. Urjan (Nederlands) en zijn vrouw Miriam Frosi (Italiaans) zijn goede vrienden van Danielle. Ik ken ze persoonlijk en het zijn geweldige mensen. Danielle wilde heel graag haar trieste verhaal om twee redenen naar buiten brengen. Op de eerste plaats om zichzelf te helpen door, als therapie, haar verleden van zich af te schrijven. Ten tweede wilde ze graag anderen mensen met vergelijkbare (traumatische) ervaringen helpen door haar ervaringen en inzichten te delen. Om dit te realiseren wendde Danielle zich tot Urjan. Urjan omarmde haar wens en besloot haar te helpen door haar biografie op te schrijven. Een intensieve en zeer lange samenwerking volgde. Meedogend en zwaar, zowel voor het onderwerp als voor de moeilijkheid om alle gebeurtenissen tot in detail te reconstrueren. Maar, het is gelukt! En hoe! Urjan heeft ons een prachtige autobiografische roman geschonken waarmee Danielle haar doel wist te bereiken: aandacht van zowel de lezers als de maatschappelijke organisaties, die in deze gevallen moeten ingrijpen, voor kinderen die opgroeien met geestelijk zieke ouders. Chapeau ook voor Miriam, die haar man zo veel uren aan haar vriendin “heeft uitgeleend” ten behoeve van dit nobel doel!
Het boek lees je in één adem, ondermeer omdat het goed gestructureerd is. Aandacht zakt nooit weg en momenten van spanning en emoties beleef je bijzonder intens. Terwijl je het verhaal woord voor woord opneemt, bedekt het boek je met een dunne laag melancholie. Het laat je niet los en je blijft verder lezen. Om Danielle’s lange bekentenis aan te horen terwijl de ene na de andere vraag in je opkomt. Waarom gunde Danielle’s moeder de meisjes geen moederliefde en een normale jeugd? Waarom hebben zoveel mensen niet ingegrepen en de kinderen de rug toe gekeerd? Waarom? Gelukkig was er wel iets van hulp en probeerden sommige mensen wel iets te doen: de moeder van Danielle kreeg psychiatrische hulp en medicatie en maatschappelijk werkers hebben geprobeerd de zusjes te helpen… maar helaas niet voldoende.
Sommige hoofdstukken in het boek zijn hartverscheurend en schetsen een niets ontziende wreedheid. Zoals de nacht dat de moeder Danielle voor de televisie wakker hield en haar niet toe stond om in slaap vallen (door Danielle continue in haar gezicht te slaan). Of de middag waarin het kleine zusje wordt betrapt terwijl ze stiekem een snoepje had gegeten … en ze voor straf gedwongen wordt om, in het bijzijn van haar moeder, de hele snoepvoorraad op te eten en ze uiteindelijk moest overgeven.
Toen ik deze passages las, liepen ik rillingen over mijn rug en voelde ik de pijn en machteloosheid. Ik wilde niets liever dan de hulpeloze Danielle en haar zusje Simone in mijn armen sluiten en ze liefdevol beschermen. Het is vreselijk om kinderen zonder liefde en genegenheid te zien opgroeien bij hun moeder. Maar misschien was dit nog niet het ergste. Nog rampzaliger was het vreselijke schuldgevoel dat Danielle met zich meedroeg als ze te laat was om haar zusje te beschermen tegen de woedeaanvallen van haar moeder. Ze had gefaald of misschien wel de woede bij haar moeder uitgelokt. Aan het einde van het boek probeert Danielle het gedrag van haar moeder te rechtvaardigen doordat ze zich wellicht, ondanks de aanwezigheid van haar dochters, vaak eenzaam voelde. Haar echtgenoot (Danielle’s vader) was immers vrachtwagenchauffeur en altijd aan het reizen voor zijn werk. Haar moeder moest hem altijd missen met als gevolg dat ze haar frustraties (maar ook het kwaad en de gevolgen van haar ernstige psychiatrische aandoening) afwendde op haar eigen dochters.
Danielle. Foto: Elvira van Schaijk
De psychische gesteldheid van Danielle’s moeder was zelf zo ernstig dat ze het niet kon verdragen als ze zag dat de twee zusjes samen speelden en plezier beleefden. Jaloezie en haat vermeesterde haar. Waarom mochten de twee meisjes wel plezier beleven en genieten en zij niet?
Het verhaal bevat geraffineerde en specifieke details die het boek uniek maakt. Hierdoor mag het boek met recht een goed boek genoemd worden. Een echte schrijver herkent ze direct; kleine, kostbare details die de lezer het verhaal intens doet laten beleven. Het demonstreert de creativiteit en originaliteit van de auteur. Dit boek van Urjan Claassen bevat vele van deze kleine, kostbare details. Zo wordt in het boek nergens uitgebreid Danielle’s moeder gedetailleerd beschreven, maar worden het gedragingen zó uiteengezet dat de lezer hier zelf direct een goed beeld van vormt. Een typisch voorbeeld hiervan voor mij is het gebruik van het woord ‘sloffen’. Het beschrijft treffend de passieve en lusteloze wijze waarop Danielle moeder zich door het huis bewoog. Bij het lezen van passages waarin de moeder in het huis op zoek is naar de meisjes lijkt het bijna dat ik de sloffende voeten kan horen en ik de angst en de hartslag van de doodsbange meisjes kan voelen. Deze intense belevingen resoneren in het hele boek.
Het verhaal is een duidelijke waarschuwing aan alle moeders die te veel gefocust zijn op zichzelf, op hun eigen problemen, op hun uiterlijk, hun werk (hoewel dit overigens niet het geval was voor de moeder van Danielle was) of op hun emotionele eenzaamheid. Door te veel gefocust te zijn om deze zaken worden de meest elementaire behoeften van kinderen genegeerd. De elementaire behoeften van het kind Danielle zijn in dit prachtige boek uitgewerkt in de diverse gedichten die tussen de hoofdstukken zijn opgenomen. De aanhef van deze gedichten is altijd hetzelfde: Mama, kijk eens! Kijk naar mij, help me, waarom laat je ons zo lijden?
Danielle’s verhaal speelt zich af in Tongelre, een wijk in de stad Eindhoven. Ondanks dat het boek zich in Nederland afspeelt, is het centrale thema iets mondiaals. Verdriet en pijn van kinderen beperkt zich niet tot een enkel land en dat maakt het boek universeel en uniek. ‘Mama, kijk eens!’ is een reflectie zonder grenzen. Voor alle kinderen in de wereld die onschuldige slachtoffers zijn van goddeloosheid, ziekte en verwaarlozing door volwassenen.
Een foto vol geluk waarin stilgestaan wordt bij het einde van een triest verhaal. Danielle (rechts) samen met haar haar echtgenoot Hassan, hebben de glimlach herontdekt na een ongelukkige jeugd met een geestelijk gestoord moeder. Naast Hassan staat Miriam Frosi (Italiaans) en echtgenoot Urjan Claassen, de auteur van het boek (links)..
Maar het verhaal van Danielle gaat niet alleen over op haar verleden als kind. Het gaat ook over haar leven als volwassene. Maar, wanneer je denkt dat jij jouw dosis pech al hebt gehad, komt er plotseling toch een nieuwe verassing om de hoek kijken. Bij de volwassene Danielle gebeurt het onvermijdelijke; en ze wordt gevangen door een sterke depressie als gevolg van een post-traumatische stress stoornis. Dat maakt uitgeput en machteloos. Maar, als je het verleden wilt afsluiten, moet je het verleden eerst verwerken. Diepe wonden moeten eerst genezen anders loop je het gevaar dat je jezelf opnieuw tegenkomt. De posttraumatische stress syndroom (PTSS) is een afschuwelijk monster dat je aanvalt op het moment dat je juist denkt aan een overwinning, aan het einde van een nachtmerrie en aan het bereiken van nieuw geluk. Geluk dat Danielle vindt bij haar fantastische man Hassan, met wie ze twee prachtige kinderen heeft, Jamil en Bouchra. Helaas wordt Danielle opnieuw getroffen door tegenspoed maar daar zal ik nu verder niet op ingaan. Ik hoop van harte dat dit boek ook een Italiaanse uitgever zal vinden die het boek wil vertalen en in Italië wil uitbrengen.
Uiteindelijk geeft Danielle ons een unieke handreiking die we ons allemaal ten harte kunnen nemen. Een handreiking gebaseerd op oprechte liefde die ons helpt om te gaan met het lot wat niemand van ons bespaart blijft: de wet van het leven met pijn. De enige manier om vrede te vinden en ons te ontdoen van pijn is vergiffenis. Zonder op zoek te gaan naar een verdere reden. Het laten rusten van het verleden, hopen voor een goede toekomst en vooral door te vergeven van hen die jou kwaad hebben gedaan.
Eindhoven, 02-07-2017. Gefeliciteerd voor jullie boek!
Maria Cristina Giongo
Italiaanse journaliste
Wikipedia
Foto: Elvira van Schaijk
Het boek is ook te vinden op facebook.
Hier is eveneens booktrailer te zien van het boek.
Proibita la riproduzione del testo e delle foto di Elvira van Schaijk, ottenute per gentile concessione dello scrittore e della protagonista del libro, senza pubblicare gli autori e la fonte di provenienza.
No part of this publication may be reproduced or transmitted, in any form or any means, without prior permission of the publisher and without indicating the source.
Tags: Danielle Koch, depressione, dolore, eindhoven, fantasmi, kijk eens, mama, maria cristina giongo, morte, mostri, olanda, papa francesco, psichiatria, sindrome post traumatica, uitgeverij quilify, Urjan Claassen